SVR-Architects – Project UZA, gebouw J

Horizontaal

Het is geen toeval dat Gebouw J bovenop de kelder slechts 3 bouwlagen telt en niet als torengebouw is opgevat voor een compactere grondoppervlakte. De horizontaliteit van het concept illustreert ten volle onze visie op gezondheidsgebouwen. Verticale mobiliteit via liften en trappen vertraagt vaak de verplaatsingen en houdt altijd het risico in dat er iets misloopt.

Wie met een probleem naar een ziekenhuis gaat, wil dit echter zo snel en zo goed mogelijk opgelost zien. Functies op één verdieping groeperen, helpt daarbij. Die horizontale functionaliteit was bovendien ook een uitdrukkelijke wens van SGS CPU.

Om diverse kamers voor onderzoek en opname vanuit één verpleegpost efficiënt te kunnen opvolgen, moesten die per verdieping worden ingedeeld. Ook voor de andere gebruiker van Gebouw J – Rode Kruis-Vlaanderen – was de horizontale indeling een voordeel. Het donorcentrum van Rode Kruis-Vlaanderen is opgevat als een ruime zaal met een logische flow en een goed overzicht voor de medewerkers. De bloeddonoren vinden er een vertrouwde, huiselijke omgeving met zicht op de groene omgeving. Dankzij akoestische ingrepen zorgen gedempte geluiden mee voor een rustgevende sfeer.

Flexibel

Omdat functies in gezondheids- en onderzoeksgebouwen doorheen de tijd evolueren, is het evident dat ook dit project van SVR-Architects als toekomstresistent concept is opgevat. Eerst en vooral zijn alle obstakels die de flexibele (her)indeling van de ruimtes in de gebouwvleugels in het gedrang kunnen brengen – zoals trappen, liften en schachten – gegroepeerd in het centrale deel dat de twee vleugels verbindt.

Daarnaast is ook de modulaire opbouw aangepast. Waar het concept van alle andere gebouwen op de site vertrok van modules van 7,2 op 7,2 meter werd nu gewerkt met modules van 14,4 op 14,4 meter, zonder kolommen in het midden, en dus ook zonder balken. Dit heeft twee belangrijke voordelen. Balken hypothekeren de plaatsing van technische leidingen en kanalen aan het plafond van de ruimte. Dit is hier niet het geval. Balken zorgen ook voor een grotere bouwhoogte. Die hoogte kunnen reduceren – en dus kunnen besparen op verticale elementen als onder meer binnenmuren en gevelmaterialen – was meteen ook gunstig voor de bouwkost.

Ook bij de keuze van de gevelmaterialen werd toekomstgericht gedacht. Ze zien er gelijkaardig uit als die van het bestaande ziekenhuis, maar door te kiezen voor keramische tegels met open voeg en donkere aluminium banden tussen de ramen is er zo goed als geen onderhoud nodig. Bovendien kunnen onderdelen ervan indien nodig makkelijk worden vervangen of hergebruikt.
Ten slotte werd ook voorzien dat UZA in de toekomst Gebouw J zelf in gebruik kan nemen. Daarom werden alle vloerpassen van het nieuwe gebouw aangepast aan die van het bestaande ziekenhuis – om gemakkelijk de aansluiting te kunnen maken – en voldoet de basisstructuur ook aan de wetgeving voor ziekenhuizen.

Huiselijk en toegankelijk

Veel gezondheidsgebouwen zijn door hun uitstraling en het gebruik van ‘koude’ materialen als beton en aluminium niet bijster uitnodigend. Om hier wél de drempel te verlagen, kozen we voor de sokkel van het gebouw voor een bekleding met hout (FSC gekeurd en met brandwerende eigenschappen), een materiaal dat door zijn vertrouwdheid en natuurlijke uitzicht rustgevend werkt.

Dit werd ook doorgetrokken in de omgevingsaanleg, waaraan in dit project bijzonder veel aandacht werd besteed. De vloeiende lijnen die vroeger werden toegepast in parkeerzones op de site, spelen nu ook in het ontwerp van de buitenaanleg een rol van betekenis. Een pad over de site vermijdt het vroegere door elkaar lopen van gemotoriseerd verkeer en wandelaars en fietsers, en maakt de toegang aangenamer en veiliger.

Op de gelijkvloerse verdieping is er aan de zuidzijde een ruim terras dat kan worden gebruikt door donoren van Rode Kruis-Vlaanderen, maar ook door het personeel en studie-deelnemers van het onderzoekscentrum. Het verbindt de parking met de centrale inkom. Ook op verdieping +1 en +2 van de westvleugel voorzagen we zuidgerichte terrassen waar gebruikers en personeel van de buitenlucht en zichtperspectieven kunnen genieten.

SGS CPU doet in Gebouw J onderzoek naar de effecten van nieuwe medicatie en therapieën op mensen. Na een testfase om de geschiktheid na te gaan, komen studie-deelnemers terug voor een in-huis verblijf dat afhankelijk van de studie enkele dagen tot een maand kan duren. In sommige gevallen mogen ze ook geen contact hebben met andere deelnemers. Bovendien werd beoogd een klinische omgeving te vermijden en een huiselijke sfeer te creëren.

In Gebouw J kozen we daarom voor de maximale inval van daglicht in combinatie met sfeervol kunstlicht, het gebruik van natuurlijke materialen zoals hout en de toepassing van warme en rustgevende materialen, texturen en kleuren.