We merken dat er nog altijd veel vragen zijn over de mogelijkheden van een architect om de overeenkomst met de bouwheer te verbreken als de samenwerking moeilijk verloopt. Daarom zetten we de mogelijkheden nog eens op een rijtje.
Werk vooreerst preventief en voorzie een uitdrukkelijk ontbindend beding in jouw overeenkomst.
Hoe goed de verstandhouding ook is bij aanvang van de samenwerking, tijdens het ontwerp- en het bouwproces kunnen zich situaties voordoen waarbij een verdere samenwerking niet meer wenselijk of zelfs onmogelijk wordt. Voorzie daarom in de architectenovereenkomst een aantal concrete situaties die jou als architect het recht geven om de overeenkomst éénzijdig te ontbinden, bijvoorbeeld ingeval de opdrachtgever weigert om jouw aanbevelingen op te volgen, of ingeval de opdrachtgever ingaat tegen een wettelijke of reglementaire bepaling van dwingend recht. Als deze situatie zich voordoet, dan kan je de opdrachtgever een ingebrekestelling sturen, daarin verwijzen naar de betreffende clausule in de overeenkomst en je daarop beroepen om de overeenkomst te verbreken.
Ontbinding in wederzijds akkoord: de veiligste piste.
Als de samenwerking niet vlot, bespreek je dit best openlijk met de bouwheer. Lukt het niet om de situatie te verbeteren of recht te zetten, dan kan je in onderling overleg beslissen om de samenwerking stop te zetten. Het is belangrijk dat dit schriftelijk gebeurt en dat daarin alle gemaakte afspraken worden vastgelegd.
Concreet:
- Verwijs naar de architectenovereenkomst afgesloten dd. … tussen partijen … b.t. tot de bouw of verbouwing van … gelegen …
- Noteer de stand van het dossier op het ogenblik dat de samenwerking wordt verbroken. Welke taken zijn uitgevoerd door de architect en welke nog Maak een tegensprekelijke stand van zaken als de werken in uitvoering zijn.
- Akteer dat de aansprakelijkheid van de architect wordt beperkt tot de door hem of haar uitgevoerde taken, met uitsluiting van alle verantwoordelijkheid b.t. nog uit te voeren werken of verdere uitwerking van plannen.
- De opdrachtgever wordt erop gewezen dat geen werken mogen uitgevoerd of verdergezet worden alvorens een opvolgend architect is
- De opdrachtgever wordt geïnformeerd dat de Orde van Architecten en de vergunningsverlenende overheid op de hoogte worden gebracht van de vroegtijdige verbreking van de
- Afspraken omtrent eventueel nog te betalen erelonen of eventuele schadevergoedingen worden ook best vastgelegd in deze overeenkomst.
- Met de ondertekening van deze ontbindingsovereenkomst erkennen de partijen dat ze wederzijds geen verplichtingen meer hebben en geen eisen meer zullen stellen in verband met de uitvoering van de
Buitengerechtelijke ontbinding: doe dit niet lichtzinnig!
Als de bouwheer niet bereid is om de overeenkomst in onderling akkoord te beëindigen en je kan je niet beroepen op een clausule in je architectencontract om de overeenkomst te ontbinden, dan kan je als architect toch éénzijdig de overeenkomst verbreken.
Hou er wel rekening mee dat de tekortkomingen van de bouwheer op grond waarvan je de samenwerking wil verbreken, voldoende ernstig moeten zijn en dat je een aantal formaliteiten moet respecteren.
Eerst zal je de bouwheer moeten in gebreke stellen. Daarin omschrijf je de redenen voor de ingebrekestelling en geef je de bouwheer een laatste kans om binnen een redelijke termijn de situatie recht te zetten. Je meldt ook onmiddellijk dat je de overeenkomst buitengerechtelijk zal ontbinden als de bouwheer geen gevolg geeft aan de ingebrekestelling. Is de voorziene hersteltermijn verstreken, dan moet je de verbreking nog vaststellen en daarbij geef je best een beschrijving van de stand van de werken om je aansprakelijkheid af te lijnen.
De bouwheer kan deze ontbinding dan nog altijd aanvechten en als de rechtbank oordeelt dat de feiten niet ernstig genoeg waren om tot verbreking over te gaan, dan kan je als architect zelf veroordeeld worden om een schadevergoeding te betalen. Zorg ervoor dat je een gestoffeerd dossier bijhoudt met mails, aanmaningen, werfverslagen, … waaruit blijkt dat de samenwerking niet meer verdergezet kon worden.
Een buitengerechtelijke ontbinding is dus niet zonder risico en je overlegt best met jouw makelaar of verzekeraar alvorens te handelen.
Gerechtelijke ontbinding: biedt zekerheid, maar vraagt tijd en geld.
Je kan ook naar de rechtbank stappen om de ontbinding van de overeenkomst te vragen. In de dagvaarding aan de bouwheer worden de redenen vermeld op grond waarvan je de verbreking en de eventuele schadevergoeding vraagt. De rechter zal oordelen of de geleverde bewijzen voldoende zijn om tot verbreking en toekenning schadevergoeding te besluiten.
De uitspraak van de rechter biedt zekerheid, maar deze procedure vergt tijd en kost geld. Contacteer hiervoor best een advocaat en vraag voorafgaand advies over de slaagkansen, de te voorziene duur en kosten.
Vergeet ook nooit om je veilig te stellen ten opzichte van derden en verwittig altijd de Orde van architecten en de vergunningsverlenende overheid van de verbreking van jouw opdracht.
