In de bouwsector is het van essentieel belang dat de architect niet alleen oog heeft voor het ontwerp en de technische aspecten van een project, maar ook voor de juridische verantwoordelijkheden die de functie met zich meebrengt. In deze nieuwsbrief willen we u bewust maken van de strafrechtelijke risico’s waarmee de architect te maken kan krijgen en geven we enkele praktische tips om deze risico’s te beheersen.
Wat is strafrecht voor architecten ?
Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de burgerrechtelijke en de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de architect.
Bij burgerrechtelijke aansprakelijkheid gaat het om relaties tussen burgers onderling, waarbij de aansprakelijke partij de veroorzaakte schade moet vergoeden.
Bij strafrechtelijke aansprakelijkheid gaat het over de relatie tussen de burger en de staat, waarbij een inbreuk op regels en bepalingen, voorzien in ons strafwetboek, gesanctioneerd wordt. Hierbij is het niet noodzakelijk dat er schade veroorzaakt werd.
Wanneer loopt de architect strafrechtelijk risico?
Als architect kunt u betrokken raken bij een strafrechtelijke vervolging als u verantwoordelijk wordt gehouden voor overtredingen die tijdens het bouwproces hebben plaatsgevonden. Denk hierbij aan de naleving van bouwvoorschriften, de veiligheid van de bouwplaats, en de integriteit van uw rol in het project. Uw ontwerpkeuzes en controle op de uitvoering van de werken kunnen een directe invloed hebben op de veiligheid van een bouwwerk en de naleving van wetten en voorschriften.
U loopt bijvoorbeeld risico in de volgende gevallen:
*Schending van veiligheidsvoorschriften: Als er ongevallen gebeuren op de werf en er blijkt dat de veiligheidsrichtlijnen niet werden nageleefd, kunt u strafrechtelijk verantwoordelijk worden
gesteld.
*Stedenbouwkundige overtredingen: Wanneer een bouwwerk niet wordt uitgevoerd conform de omgevingsvergunning, kan dit leiden tot deelname aan stedenbouwkundige misdrijven.
*Onopzettelijke doding of verwondingen: Zelfs een lichte fout, zoals het onvoldoende controleren van bouwmateriaal, kan zware gevolgen hebben, vooral als er slachtoffers vallen door ongevallen op de werf.
Uw rechten tijdens een verhoor
Indien u wordt opgeroepen voor een verhoor, is het belangrijk dat u uw rechten kent. Het verhoor is vaak de eerste stap in een strafrechtelijke procedure. Men moet u duidelijk maken dat u niets hoeft te zeggen en dat u het recht heeft op een advocaat tijdens het verhoor, die u kan helpen beslissen of en hoe u wilt antwoorden.
Tijdens het verhoor is het raadzaam om een duidelijke rechtspositie in te nemen en de feiten grondig voor te bereiden in overleg met uw advocaat. Een zorgvuldige voorbereiding en een sterke verdediging in deze fase kan cruciaal zijn voor het verdere verloop van uw zaak.
Hoe kunt u strafrechtelijke risico’s voorkomen ?
Het voorkomen van een strafrechtelijke aansprakelijkheid begint met een goede voorbereiding en een proactieve houding.
Hier zijn enkele tips om de risico’s te beperken:
*Zorg voor naleving van alle voorschriften: Houd altijd toezicht op de naleving van de omgevingsvergunning en veiligheidsvoorschriften. Regelmatige werfbezoeken zijn essentieel, vooral bij risicovolle werkzaamheden zoals sloopwerkzaamheden.
*Aanstelling van een veiligheidscoördinator: Van zodra meer dan één aannemer wordt aangesteld voor de uitvoering van bouwwerken, is het verplicht een veiligheidscoördinator aan te stellen. Deze persoon is verantwoordelijk voor het opstellen en handhaven van veiligheidsplannen. Het is belangrijk dat er als architect wordt op toegezien dat de veiligheidscoördinator zijn taken naar behoren uitvoert.
*Anticipeer op problemen: Als de bouwheer of aannemer zich niet houdt aan de plannen of voorschriften, kan u ervoor kiezen dat uw opdracht met de bouwheer wordt opgeschort of beëindigd om uw eigen juridische positie te beschermen.
*Bijscholing en kennis: Zorg dat u altijd op de hoogte bent van de nieuwste wetgeving en veiligheidsnormen. Door regelmatig bij te leren, vergroot u niet alleen uw vakkennis maar verkleint u ook juridische risico’s.
Komt mijn verzekeringspolis beroepsaansprakelijkheid tussen?
Strafrechtelijke aansprakelijkheid is niet verzekerd. De beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de architect voorziet enkel dekking in geval van een burgerrechtelijke fout. Het kan voorkomen dat in een schadegeval met strafrechtelijke aansprakelijkheid ook een risico op burgerlijke aansprakelijkheid aanwezig is, in dat geval is er wel tussenkomst voor de verdediging in het kader van de burgerlijke belangen.
Door het onderschrijven van een rechtsbijstandsverzekering kunt u de bijstandskosten (advocaat, deurwaarder, expert,…) waarborgen voor de minnelijke, gerechtelijke of buitengerechtelijke regeling van een geschil in het kader van de beroepsactiviteiten. Bij een gewaarborgd schadegeval in de rechtsbijstandsverzekering heeft u bovendien vrije keuze van advocaat. Dit is een verschil met de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de architect.
Naast strafrechtelijke verdediging waarborgt de polis rechtsbijstand onder andere:
Invordering onbetaalde erelonen
Conflicten met klanten of leveranciers
Geschillen met uw verzekeraars
Geschillen met personeel/RSZ/fiscus
